Koop nu en betaal later? Bescherm onze jongeren!

Als je 18 wordt moet je je financiën zelf zien te beheren. Veel jongeren lukt dat amper. We moeten hen veel beter helpen. Daarover schreef ik onderstaande opinie in Trouw.

Onlangs ontving mijn dochter een brief van de Amsterdamse wethouder schuldhulpverlening. Ze is bijna achttien, en dat betekent dat ze veel zelf moet gaan regelen: een zorgverzekering afsluiten, rekeningen zelf betalen, studiefinanciering en toeslagen aanvragen. Het spreekt niet vanzelf dat deze overgang financieel goed verloopt. In onze complexe samenleving wordt de kans op fouten maken steeds groter. Bovendien hebben niet alle jongeren een netwerk dat ze kan helpen. Ze lopen kans financiële problemen te krijgen waar ze hun hele leven last van houden.

In een recent onderzoek van Ipsos I&O geeft de helft van de jongeren aan stress te ervaren door alles wat ze financieel moeten regelen. Bovendien laat onderzoek van Nibud zien dat veel jongeren slecht inzicht hebben in hun uitgaven. De helft heeft schulden of betalingsachterstanden, blijkt uit onderzoek van ING. Dat wordt nog versterkt door groeiende keuzes aan betaalmogelijkheden, waaronder ‘koop nu betaal later’ van Klarna. Zo komen jongeren steeds vaker in de financiële problemen.

Geldstress zet hen op enorme achterstand. Het leidt tot schooluitval en een onzeker bestaan. Het zet sociale relaties onder druk en leidt tot mentale problemen.

Geldgappie

In Amsterdam trekken we dan ook alles uit de kast om dit te voorkomen. We sturen alle jongeren die achttien worden per post informatie over hoe ze zich kunnen voorbereiden, investeren in vrijwillige budgetlessen op scholen en hebben budgetcoaches die jongeren met financiële problemen helpen op scholen en mbo-opleidingen. Jongeren van wie we weten dat ze financieel kwetsbaar zijn, krijgen een half jaar voor hun achttiende een ‘geld-Gappie’, een begeleider. En als jongeren onverhoeds toch in grote financiële problemen komen, helpen we ze met het programma ‘schuldenvrije start’ weer op weg naar een schuldenvrij bestaan en op gang met studie en werk.

Al deze vrijwillige inzet helpt echter onvoldoende. Steeds meer jongeren kunnen de verleiding niet weerstaan geld uit te geven dat ze niet hebben. Het merendeel van hen gaf bij de start van deze Week van het Geld betere bescherming te willen tegen financiële verleidingen. Deze vraag moeten we serieus nemen, als we willen dat achttienjarigen een stressvrije start maken.

Daarom moeten we stoppen om commerciële betaalbedrijven als Klarna ruim baan te geven. Zelfs minderjarigen maakten vorig jaar maar liefst 600.000 keer gebruik van dit soort betaalmethoden. Uitgesteld betalen is te verleidelijk voor jongeren die de gevolgen van het maken van schulden nog niet kunnen overzien. Laten we daarom bedrijven verbieden om jongeren onder de 21 te laten betalen via ‘koop nu betaal later’ en daar streng op handhaven.

Laten we als overheid bovendien jongeren niet de dupe maken van de groeiende complexiteit van de samenleving. Bied hen bijvoorbeeld langer de mogelijkheid om zich via hun ouders te verzekeren of bied ze een kosteloze collectieve zorgverzekering aan, in plaats van hen zelf op jonge leeftijd verantwoordelijk te maken voor inschrijving, betalingen en aanvragen van toeslagen, waar veel mis mee kan gaan.

Schuldenvrije toekomst

Laten we tot slot als samenleving meer om onze jongeren heen gaan staan, in plaats van ze op hun achttiende aan hun financiële lot over te laten. Net zoals je ook niet zonder rijbewijs de drukke snelweg op mag, zou je ook niet zonder financiële vaardigheden de financiële snelweg op moeten kunnen. Want waarom leren we onze jongeren wel de stelling van Pythagoras, maar niet hoe ze kunnen voorkomen dat ze in geldproblemen komen? Integreer dus een vak als ‘financiële huishouding’ in het wettelijk verplichte curriculum van elke opleiding, en geef iedere jongere een onbezorgde, schuldenvrije toekomst.